Budowa i eksploatacja budynku, które nie degradują środowiska naturalnego i nie mają destrukcyjnego wpływ na świat nas otaczający. Jeszcze do niedawna była to nieosiągalna wizja. Z nadzieją patrzono w przyszłość, wierząc, że technologia zmieni się tak bardzo, że będzie można stawiać domy na tyle niezależne, aby mogły zaspokajać wszystkie potrzeby mieszkańców bez konieczności korzystania z zewnętrznej infrastruktury, jak kanalizacja czy energia elektryczna. Czy domy autonomiczne (samowystarczalne) już istnieją, czy wciąż pozostaje nam o nich marzyć?

Domy samowystarczalne istnieją naprawdę! Tak wyjątkowe projekty realizuje się już nie tylko w krajach skandynawskich i Europie Zachodniej, ale też w Polsce. Więcej o wykorzystaniu północnoeuropejskich projektów w naszym kraju pisalismy we wczesniejszym wpisie: Dom skandynawski – czy sprawdzi się w Polsce?
 

Nie wiesz, czym są domy autonomiczne?

Sama nazwa wskazuje, że muszą cechować się dużą autonomią. W projektach domów autonomicznych dostrzec ją można na wielu płaszczyznach. Domy autonomiczne są niezależne energetycznie, nie korzystają z nieodnawialnych źródeł energii, a ze słońca, wiatru i wody. Dzięki temu nie tylko nie pozbawiają przyrody jej cennych skarbów oraz nie zanieczyszczają środowiska naturalnego, ale też są tańsze w eksploatacji. Koszty utrzymania domu są zredukowane do minimum bez strat na komforcie mieszkańców.

To, co jeszcze wyróżnia domy autonomiczne, to integracja budynku z ogrodem – tworzą one zamknięty obieg materii organicznej. Wyeliminowano w nich wszelkiego rodzaju zagrożenia związane z awariami sieciowymi, a więc mieszkańcy mają pewność dużego bezpieczeństwa zarówno ekonomicznego, jak też fizycznego.

Domy autonomiczne i ich konstrukcja

Jak to możliwe, że powstają domy autonomiczne o tak dużej niezależności, pozwalające mieszkańcom żyć w zgodzie ze środowiskiem naturalnym i jednocześnie płacić za ponadprzeciętny komfort tak niską comiesięczną kwotę?

Zacznijmy od fundamentów. Najczęściej w tradycyjnym budownictwie do ich wzniesienia wykorzystuje się ławy betonowe. Fundament przekazuje do gruntu ciepło, które napływa z domu przez ściany parteru i podłogę. Zimne domy są więc standardem w naszym kraju, ponieważ powstają właśnie w taki sposób. Domy autonomiczne wyróżniają się fundamentem płytowym, a dokładniej stosuje się w tym przypadku żelbetowe płyty fundamentowe. Cechują się one doskonałą izolacją termiczną i jednocześnie mają dużą powierzchnię. Oznacza to, że dzięki małym naciskom na podłoże można wznosić na nich domy na nienośnych gruntach.
 
Mamy fundamenty, więc to dobry moment, aby postawić ściany zewnętrzne. W domach jednorodzinnych stanowią one prawie 50% wszystkich zewnętrznych przegród, a więc są odpowiedzialne za duże straty ciepła. Podstawowymi materiałami budowlanymi są oczywiście cegła i drewno. Jeżeli chodzi o konstrukcje drewniane, początkowo były to drewniane bale – ciężkie i masywne. Nowoczesną alternatywą dla nich są lekkie konstrukcje szkieletowe. Domy autonomiczne buduje się właśnie z ich wykorzystaniem, ale dobrze sprawdzają się też inne materiały. Ważne jest jednak to, aby współczynnik przenikania ciepła ścian wraz z uwzględnieniem wszystkich mostków cieplnych nie przekraczał U = 0,1 W/(m2K).

Dach i poddasze

Pniemy się w górę i tworzymy poddasze oraz stawiamy dach. Domy autonomiczne to konstrukcje, w których uwzględnia się każdą ze stron dachu osobno. Południowa strona ma za zadanie pozyskiwać energię słoneczną, z kolei północna oczyszczać wody opadowe. Trzeba również zwrócić uwagę na współczynnik przenikania ciepła w ścianach szczytowych poddasza. Podobnie jak w przypadku dachu ich U musi być równe bądź niższe niż 0,09 W/(m2K).
 
Domy autonomiczne to coraz bardziej rozpowszechniający się w naszym kraju trend. Wciąż jednak mała jest świadomość społeczeństwa na temat tego, jak można żyć w większej przyjaźni ze środowiskiem i jak zredukować koszty eksploatacji budynku.